Kort geleden zat ik om tafel met een afvaardiging van een carnavalsvereniging om te spreken over mogelijke risico’s en aansprakelijkheden die boven het hoofd hangen bij hun activiteiten. Bij het bespreken hiervan werd een aantal maal gezegd: ‘Maar er is in ons 30-jarig bestaan nog nooit iets echt verkeerd gegaan.’ In dezelfde week werd een andere vereniging juist geconfronteerd met een vervelende nasleep van een door haar georganiseerde fietstocht. Deze vereniging werd aansprakelijk gesteld door een fietser die gedeeltelijk verlamd raakte bij een val tijdens deze toertocht. De vereniging en haar bestuursleden zouden deze deelnemer onvoldoende op de veiligheidsinstructies hebben gewezen, niet voldoende op de naleving van de regels hebben gecontroleerd en zij zouden de route vooraf onvoldoende op mogelijk gevaarlijke situaties hebben gecheckt. Twee situaties waarin twee belangrijke rollen van de advocaat in aansprakelijkheidskwesties naar voren komen: het vooraf adviseren en het daar waar nodig (achteraf) juridisch bijstaan van een cliënt.
Verenigingen en hun bestuursleden organiseren vaak met de beste bedoelingen activiteiten. Het is van groot belang de mogelijke gevaren en risico vooraf in kaart te brengen en deze tot een minimum te beperken. Zo zijn strikt beleid, toezicht, veiligheidsmaatregelen en gezond verstand van groot belang. Maar desondanks zit een ongeluk in een klein hoekje en heeft zo’n ongeluk soms grote gevolgen.
De carnavalsvereniging kreeg van mij een aantal voorbeelden uit de praktijk voorgehouden. Wat als ‘het dondert en het bliksemt’ en deze inslaat op de feesttent. Wat als de bijbehorende ‘wind in onze rug’ ervoor zorgt dat de rooktent wegwaait tegen een persoon, die daardoor ernstig gewond raakt. Of juist tegen een dure auto met duizenden euro’s schade als gevolg. Wat als na het ‘regenen van meters bier’ nog snel wordt besloten om de feestzaal op te ruimen en iemand met de nodige alcohol op van de ladder afvalt. Wat als er bij het bouwen van de carnavalswagen brand uitbreekt in de schuur. En wat als blijkt dat een ongeluk is gebeurd tijdens een activiteit waar eigenlijk een vergunning vereist was, die nooit is aangevraagd. Allemaal situaties waarbij de vereniging en soms zelfs bestuursleden persoonlijk aansprakelijk werden gehouden voor de geleden schade ten gevolge van dit soort situaties. En wat te denken van de vele praalwagens die volgende week in de vele optochten weer te zien zijn. Als daar toch iemand van afvalt, iemand onder terecht komt of hiervan onderdelen afbreken en in de hossende massa terecht komen? Dan kan de mogelijke schade wel eens niet te overzien zijn.
Ook kleine ongelukken tijdens een activiteit, een feest of een bijeenkomst leiden steeds vaker tot aansprakelijkstellingen vanuit het slachtoffer. Daarnaast melden werkgevers van slachtoffers zich steeds vaker om de schade door het niet kunnen werken van die werknemer vergoed te krijgen.
In een aantal gevallen wordt uiteindelijk tot de conclusie gekomen dat sprake is van een ongeluk van een ongelukkige samenloop van omstandigheden waarbij geen verwijten te maken en de vereniging of haar bestuurders daarom niet aansprakelijkheid te houden zijn. Dan is de schade voor de vereniging beperkt tot de kosten van juridisch advies en de tijd en energie die gestopt zijn in het verweren op de aansprakelijkheidstelling. Maar het komt ook regelmatig voor dat de vereniging of één van haar bestuurders wel degelijk aansprakelijk blijkt te zijn voor geleden schade. Bij relatief kleine ongevallen kan de schade al snel duizenden euro’s bedragen. Om maar niet te spreken over de schade als personen blijvend letsel oplopen of zelfs komen te overlijden.
Veel verenigingen moet al jaren ‘pompen’ om hun hoofd boven water te houden en dan kunnen dit soort situaties met daaruit voortvloeiende schadeclaims leiden tot het uiteindelijk ‘verzuipen’. Er hoeft helemaal geen kwade opzet in het spel te zijn om uiteindelijk toch verantwoordelijk te worden gehouden voor de gevolgen van een bepaalde situatie.
Veel risico’s die ondanks de genomen maatregelen toch nog kunnen gebeuren zijn af te dekken met verschillende verzekeringen.
Daarom is het van belang regelmatig te kijken of er de risico’s middels de daartoe gebruikelijke aansprakelijkheidsverzekering voor de vereniging en haar leden en de bestuurdersaansprakelijkheid adequaat zijn geregeld en nog actueel zijn. Maar deze verzekeringen alleen dekken niet alle schadegevallen. Voor iedere soort vereniging zijn mogelijk – afhankelijk van de aard en omvang van hun activiteiten en werkzaamheden – aanvullende verzekering wenselijk en raadzaam. Zo zal genoemde carnavalsvereniging als organisator van de optocht, de betreffende bestuurder en / of de eigenaar van het voertuig dat de carnavalswagen trekt een groot probleem hebben als niet de (juiste) praalwagenverzekering is afgesloten en met het voortuig dat deelneemt aan de optocht een aan de kant staand kind onder de wielen krijgt.
Zoals Guus Meeuwis zingt in één van zijn nummers die rondom carnaval veel te horen is, heeft de carnavalsvereniging die mij benaderde gedacht: Behoed je voor het ergste, wees zeer goed voorbereid! Dit om te voorkomen dat één incident na 30 jaar zonder incident alsnog leidt tot grote (financiële) gevolgen en mogelijk zelfs het einde van een vereniging. Dan zou vast en zeker een aantal maal worden gezegd: ‘Hadden we maar….’
Na de goede voorbereiding van deze carnavalsvereniging kon ik aan het einde van het gesprek dan ook met een gerust hart zeggen voor de festiviteiten volgende week: ‘Geniet met volle teugen, zulke tijd komt nooit meer terug!’
