22 maart 2019 Lap & Hofmans Advocaten

Meneer agent! Pannenkoek!

Pannenkoek! Mierenneuker! Sukkel! Blije aap! Als je zoiets roept naar een agent, is dat dan een belediging? Een vraag waar verschillende rechters zich door de jaren heen over hebben gebogen.

Voor een belediging van een ambtenaar moet sprake zijn van een uitlating in woord of geschrift die de strekking heeft de ambtenaar aan te tasten in zijn goede naam. Over het algemeen is dat zo als de uitlating woorden bevat die op zichzelf genomen een beledigend karakter hebben. Bij woorden waarvan het gebruik op zichzelf niet beledigend is, hangt het af van de context waarin de uitlating is gedaan. De vraag is dus of de verdachte de intentie had de politieambtenaar ‘voor aap te zetten.’

In het verleden hebben diverse rechters dus al antwoord gegeven op de vraag of een bepaalde uitlating als belediging moest worden gezien. Over verschillende uitlatingen, zoals ‘lamlul’, ‘mongool’ en ‘flikker’ bestaat in de rechtspraak geen discussie; deze worden als een belediging beschouwd, aangezien de woorden op zichzelf genomen een beledigend karakter hebben.

Dit geldt niet voor de uitlating ‘jij bent een mierenneuker’. De Hoge Raad heeft namelijk bepaald dat het zeggen van deze woorden tegen een agent niet per definitie als belediging moet worden gezien. Het gebruik van deze woorden is in het algemeen niet beledigend, zodat de beantwoording van de vraag of sprake is van belediging afhangt van de omstandigheden waaronder die bewoordingen zijn gebruikt. Toch volgde in deze wel een veroordeling voor belediging omdat de uitlating was gedaan in een context die de strekking had de agent in zijn goede eer en naam aan te tasten.

‘Sukkel’ en ‘pannenkoek’ zijn andere uitlatingen waarvan wordt gezegd dat ze niet per definitie beledigend zijn. Zo zijn er uitspraken waarin het roepen van ‘sukkel’ als een beledigend wordt beschouwd, maar ook waarin dit niet het geval is. Ten aanzien van het woord ‘pannenkoek’ is twee keer een uitspraak gedaan. De ene rechter vond het roepen van dit woord een belediging, de andere niet. Het valt of staat volgens de betreffende rechters dus met de omstandigheden waaronder de woorden worden uitgesproken en wat de intentie van de betreffende persoon was.

Aan de hand van deze overwegingen heeft het Gerechtshof te ’s-Hertogenbosch geoordeeld dat ‘jij blije aap’ op zichzelf geen beledigend karakter heeft en ook gezien de omstandigheden waaronder de woorden zijn gebruikt niet als een belediging wordt beschouwd. Het Hof heeft hierbij naar eigen zeggen gelet op de combinatie van de woorden en in het bijzonder het voorvoegsel ‘blije’.

Vooral de toevoeging van het Gerechtshof dat het rekening houdt met de toevoeging ‘blije’ is opmerkelijk. Wat was de uitspraak dan geweest als alleen ‘aap’ was geroepen naar de betreffende politieambtenaar. En wat bij ‘boze aap’ of desnoods ‘neutraal kijkende aap’? Hoe kijkt de rechter dan aan tegen het gebruik van andere dieren omdat deze een bepaalde eigenschap symboliseren, zoals bijvoorbeeld ‘uil’ / ‘uilskuiken’ om te zeggen dat je iemand dom vindt? Gekscherend zou je dan kunnen zeggen dat je beter ‘blije uil’ of ‘lieve uil’ kunt zeggen om zo mogelijk te voorkomen dat je veroordeeld wordt voor belediging.

Overigens wordt hiermee niemand aangemoedigd om de hiervoor genoemde suggesties daadwerkelijk uit te proberen en evenmin worden garanties gegeven dat het roepen van ‘blije aap’, ‘pannenkoek’ of ‘sukkel’ ook in uw geval niet als beledigend wordt beschouwd. Ons advies luidt derhalve: Loop niet het risico dat de betreffende politieambtenaar jouw woorden wel als beledigend ervaart en je een nachtje in de cel mag zitten om af te koelen. Zo voorkom je dat jij in de aap gelogeerd bent en kunnen de agenten jou daar geen pannenkoek noemen!

Lap & Hofmans Advocaten

Hallo, mijn naam is Daan Lap. De websitebouwer van de website Lap en Hofmans. Dit account zal verwijderd worden, wanneer de website live gaat.