31 augustus 2017 Lap & Hofmans Advocaten

Gele kaart? Rode kaart? Strafblad?

Rinus Michels riep ooit ‘voetbal is oorlog’ en menig trainer en voetballer verkondigt dat binnen de lijnen alles geoorloofd is. Een ieder is het er over eens dat dit niet geldt voor de opstootjes en vechtpartijen die steeds vaker op het veld plaats vinden. Maar bij overtredingen in spelsituaties ligt dat anders. In het betaald voetbal wordt een speler die een speler van de tegenstander hard aanpakt vaak een (cult)heldenstatus aangemeten, worden harde overtredingen vol trots tot in detail omschreven in de plaatselijke voetbalkantine onder het genot van een biertje en op de facebookpagina ‘de Kelderklasse’ komt regelmatig een filmpje voorbij van een ‘meneer Zaagmans’ om de week door midden te zagen.

Deze verheerlijking van zware en lompe overtredingen gaat mijns inziens te ver en bewuste ‘aanslagen’ horen niet op het voetbalveld thuis en moeten aangepakt worden. Als lid van de Commissie van Beroep Amateurvoetbal zie ik zaken voorbij komen waarbij het erop lijkt dat eerder sprake is van het bewust proberen te blesseren van de tegenstander in plaats van spelen van een spelletje. Dat hier niet altijd enkel een schorsing van de Commissie van Beroep afdoende is, daar kan ik mij in vinden. Dat het openbaar ministerie in echt uitzonderlijke gevallen kiest om de vraag aan de strafrechter voor te leggen of een specifieke overtreding bij het spelletje hoort of als mishandeling moet worden beoordeeld, is dan ook goed te verdedigen. Een recente uitspraak van het Gerechtshof in Den Haag lijkt er echter voor te zorgen dat bijna iedere overtreding als strafbaar feit kan worden gezien, waardoor voetbal nauwelijks nog contactsport genoemd zal kunnen worden.

Vóór deze uitspraak is slechts een enkele keer door een strafrechter beoordeeld of een voetbalovertreding als een mishandeling moet worden gezien. Zo kunnen velen de overtreding van profvoetballer Bouazouan nog wel herinneren. De tegenstander brak hierbij zijn been met einde voetbalcarrière tot gevolg. Mede op basis van de tv-beelden werd Bouazouan veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf van zes maanden omdat hij ‘met een vliegende tackle met hoge snelheid en kracht inkwam op de tegenstander en hem met de rechterschoen van zijn recht vooruitgestoken rechterbeen op zijn rechteronderbeen raakte.’ Hoewel de beslissing van Bouazouan om over te gaan tot dit handelen door een spelsituatie was ingegeven en in een zeer kort tijdbestek was genomen, was het Hof van mening dat hij bewust de kans op de koop toenam dat hij zijn tegenstander zwaar lichamelijk letsel zou kunnen bezorgen. Na het zien van de beelden van deze overtreding zullen velen van mening zijn dat hier sprake was van mishandeling en niet (enkel) een ongelukkige spelsituatie.

In 2009 werd een amateurvoetballer tot een taakstraf van 180 uur veroordeeld wegens zware mishandeling. Hier ging het om het met een gestrekt been van achter trappen op het onderbeen van de tegenstander, waardoor deze zijn been op vier plaatsen brak. Naast het feit dat de getuigenverklaringen hier vrij consequent waren, heeft de bestrafte voetballer zelf verklaard dat hij de bal niet zag op het moment dat hij de overtreding maakte. Hierdoor kon de rechter uitsluiten dat de actie op de bal was gericht. Hoewel deelnemers aan sport tot op zekere hoogte gevaarlijke gedragingen waartoe het spel uitlokt over en weer van elkaar hebben te verwachten, was de handeling volgens het Gerechtshof dusdanig gevaarlijk dat sprake was van opzet op het (kunnen) blesseren van de tegenstander. Volgens de advocaat van de voetballer gaf de rechter er met deze opvatting blijk van geen inzicht te hebben in de praktijk van de onderste regionen van het amateurvoetbal.
Waar het bij deze uitspraken op basis van beelden of verklaringen duidelijk werd wat precies gebeurd was en daarmee een strafrechtelijke veroordeling deugdelijk gemotiveerd kon worden, ontbreekt deze motivering in een recente uitspraak van het Gerechtshof Den Haag. In deze zaak werd een amateurvoetballer veroordeeld tot een taakstraf van 100 uur voor mishandeling. Daarnaast dient hij de schade van de tegenstander te vergoeden tot een bedrag van bijna € 9.000,00. In tegenstelling tot de hiervoor genoemde uitspraken legt het Hof het vereiste dat de voetballer bij het inzetten van de actie bewust het risico neemt zijn tegenstander letsel toe te brengen, veel ruimer uit. De betreffende voetballer heeft, gezien de uitspraak van het Hof, al rennend een sliding van dichtbij gemaakt, de tegenstander heeft geraakt en waardoor die tegenstander is gevallen. De tegenstander heeft bij deze actie een beenbreuk opgelopen. Aangezien de getuigenverklaringen te veel verschillen was voor het Hof niet vast te stellen waar de bal zich bevond en ook niet op welke plek de voetballer het been van de tegenstander raakte.

Volgens het Hof was sprake van (strafrechtelijke) opzet omdat de kans aanmerkelijk was dat de tegenstander geraakt zou worden aanmerkelijk was en dat hij daardoor pijn of letsel zou oplopen. Dit enkel omdat volgens het Hof bij het maken van een sliding het risico wordt genomen dat de tegenstander geraakt wordt en / of ten val wordt gebracht.
Als de motivering van deze uitspraak gevolgd zou worden zou dit inhouden dat eigenlijk iedere sliding die in de buurt van een tegenstander wordt gemaakt een mishandeling of poging daartoe kan zijn. Hiermee worden de deuren van de diverse politiebureaus wagenwijd opengezet voor het doen van aangifte van mishandeling en adviseer ik ruimere openingstijden, met name op zaterdag en zondag tussen 09.00 uur en pakweg 17.00 uur.

Als advocaat die ook optreedt in strafzaken, als lid van de Commissie van Beroep, als voetballiefhebber, maar vooral als voetballer die actief is bij de DIOSA 4 dat uitkomt in de ultieme kelderklasse van het Nederlandse voetbal (de 7e klasse reserve) lijkt mij het voortborduren op de motivering van deze uitspraak de doodsteek voor het amateurvoetbal op het veld in de huidige vorm. Per wedstrijd zal zeker de helft van mijn teamgenoten en tegenstanders een actie inzetten die onder de huidige omschrijving van het Gerechtshof te scharen is en dus als potentiële mishandeling kan worden beschouwd.

Naast de taakstraf en een verplichting tot vergoeding van de schade van het slachtoffer (wat iets heel anders is dan een boete) kan een ongelukkig ingezette sliding nog andere verstrekkende gevolgen hebben. Een schorsing van de KNVB van een aantal wedstrijden zal wellicht nog wel te overzien zijn, maar wat te denken van het niet verkrijgen van een verklaring omtrent gedrag (VOG) voor een functie bij defensie, in het onderwijs of in de beveiliging.

In beide zaken van de amateurvoetballers werd door de advocaten nog aangevoerd dat het bij het amateurvoetbal hoort dat er soms wat ongecontroleerde acties worden ingezet en dat hier een andere beoordeling zou moeten plaatsvinden dan bij de professionele uitoefening. In deze zaken werd daar niet op ingegaan of werd aangevoerd dat dit niet relevant zou zijn. Toevallig en opvallend is het dat slechts één maand voor deze uitspraak in een civiele zaak door een rechter heel anders tegen het fenomeen slidings werd aangekeken.

Zo werd een vordering tot vergoeding van schade als gevolg van een overtreding op het voetbalveld afgewezen omdat het handelen van de voetballer niet onrechtmatig zou zijn. De rechter gaf in deze zaak juist aan dat geldt dat voetbal in het bijzonder een contactsport is, waarbij fysiek contact tussen speler in de vorm van tackles, slidings en dergelijke bij duels om de bal gebruikelijk is. Tijdens deze duels vinden onvermijdelijk ook acties plaats die gevaarlijk, slecht gecoördineerd, verkeerd getimed of ondoordacht zijn. Dit is ook een onderdeel van het spel waarop men bedacht moet zijn, aldus de rechter. Een schadevergoeding zou in dit verband dan ook enkel kunnen worden toegewezen als de voetballer een abnormaal gevaarlijke gedraging heeft verricht.

Wat mij betreft zoeken we aansluiting bij deze uitleg van het (amateur)voetbalspelletje en ga ik zondag als het voetbalseizoen bij DIOSA 4 weer begint weer veel acties zien (en vast ook zelf maken) die wellicht gevaarlijk, slecht gecoördineerd, verkeerd getimed of ondoordacht zijn, maar zeker geen strafbare feiten zijn!

Lap & Hofmans Advocaten

Hallo, mijn naam is Daan Lap. De websitebouwer van de website Lap en Hofmans. Dit account zal verwijderd worden, wanneer de website live gaat.